Pragmatizm Nedir?

Felsefe alanı ile ilgilenen kişilerin büyük bir çoğunluğu pragmatizm nedir sorusu ile karşı karşıya kalmıştır. Peki, felsefede önemli bir yere sahip olan pragmatizm nedir? Tüm eylem ve bilgilerin sağlamış olduğu faydanın değerlenmesi gerektiğini savunan bir felsefî akım olarak karşımıza çıkıyor.

Hatta pragmatizm nedir diye bakıldığı zaman bu felsefî terimin uygulamacılık ve faydacılık adıyla bilindiği karşımıza çıkıyor. Metafizik ve idealizmi reddeder. Bu yüzden materyalizm ile doğrudan ilişki içinde yer alır.

Pragmatist Nedir?

Pragma kelimesinden türeyen pragmatist nedir incelendiğinde yarar ve çıkar anlamlarına geldiğini görebiliriz. Pragmatist düşünceye sahip olan kişiler bütün olaylara “ne işe yarar” “ne faydası olur” mantığıyla yaklaşırlar.

Bu yaklaşım doğrultusunda pragmatizm nedir diye yakından incelediğimizde pozitivizm ile benzerliklerinin olduğunu görebiliriz. Pragmatizmde tıpkı pozitivizm gibi ilerlemeci bir yaklaşıma sahiptir. Bu yüzden pragmatizm nedir felsefe incelendiği zaman burada önemli olanın kavramlar ve teoriler değil, pratik uygulamalardır.

Toplumun ve devletin ilerleyebilmesi için, gelecek yıllara yatırım yapması gerekir. Fayda sağlamayan her şeyden uzak durması gerekir. İşte pragmatizm nedir diye daha detaylı incelendiği zaman bu yaklaşımın ön planda olduğunu görüyoruz.

Bu felsefi görüşte fayda sağlamayan her şey değersizdir. Bir şeyin değerini belirleyen en önemli unsur onun sağlamış olduğu faydanın büyüklüğüdür. Bir şey ne kadar fazla fayda sağlıyorsa o kadar da fazla değerli olduğu görüşü pragmatizm felsefî görüşünde hakimdir.

Felsefede Faydacılık Ne Demek?

19.Yüzyılın İngiltere’sinde ortaya çıkan faydacılık Etik ve Siyaset felsefi hareketi olarak biliniyor. Alınan bütün ahlâkî kararlarda çok sayıda insan için en yüksek derecede iyiliği bütün kuralların önüne geçiren bir kural olarak önermiştir.

Faydacılıkta bir davranışın ahlâkî seviyesinin sadece bütün insanlar arasında birleştiğinde mutluluk ve zevki en üste çıkarmada toplam faydaya sağlamış olduğu katkıyla belirlenmiş olduğu görüşüdür.

Toparlamak gerekirse çok sayıda insan için yüksek derecede mutlulukla zevk ve mutluluğun içsel olarak değerliyken acı çekmenin içsel olarak değersiz olduğu ve geride kalan her şeyin mutluluğu ortaya çıkarması veya acı çekmeyi engellemesi açısından değerli olduğunu destekler.

Pragmatizm Özellikleri Nelerdir?

Gördüğünüz gibi pragmatizm nedir diye detaylı olarak araştırdığımız zaman bu felsefi akım hakkında yeni bilgiler elde ediyoruz. Birde bu akımın sahip olduğu bazı özellikler bulunuyor. Bu felsefî akıma göre her fikrin ve tavsiyenin doğruluğu sonucunda gizlidir.

Yani işe yarayan her şey doğrudur. Pragmatizmin temsilcileri tarafından insanın davranışları ile doğrudan ilişkilendirilmiştir. Gerçeklik ve doğruluğun getirmiş olduğu fayda çerçevesinde değerlendirilir.

Bu pragmatizm nedir ve pragmatizme göre hangisi doğrudur diye incelediğimiz zaman bir davranışın başka bir şeye faydası varsa o gerçektir. Bu fayda sağlayan davranışlar artmaya başladığı zaman toplum olarak mutluluk elde edilebilir.

O dönemlerde ortaya çıkan John Stuart Mill kaleme aldığı bir kitapta tüm zevklerin aynı değere sahip olmadığını ileri sürmüştür. Hatta “mutsuz bir sokrates olmak mutlu bir domuz olmaktan daha iyidir” sözü bu görüşü destekler.

Bu görüşün muhalifi olan kişiler görüşte bazı sorunların olduğunu iddia etmişlerdir. Bu iddialardan birisi değişik insanların faydalarının karşılaştırılmasının zor olmasıdır. Faydacıların çoğunluğu mutlu olmanın felistik hesap ile sayısal olarak ölçülüp karşılaştırılacağına inanıyorlardı. Ama bu hiçbir zaman gerçekleştirilmedi. Farklı insanların mutluluğunun sadece pratik olarak değil, prensip olarak mümkün olacağı ileri sürülmüştür.

Pragmatizm Öncüsü (Kurucusu) Hakkında Bilgi

Bir felsefî akım olan pragmatizm nedir sorusunda bu akımın öncüsü de en çok merak edilen konular arasında bulunuyor. Pragmatizmin iki kurucusu vardır. Biri William James diğeri ise John Dewey olarak biliniyor. 1842 yılında New York’ta dünyaya gelen William James felsefe ve psikoloji alanında çalışmaları bulunan biridir.

Pragmatizm ilkelerini psikolojiye uygulayan ilk kişi oldu. Kendisinin geliştirmiş olduğu psikoloji “fonksiyonel psikoloji” olarak biliniyor. Çok fazla kitabı bulunur. Bu yazdığı kitapların büyük bir çoğunluğu Türkçe’ye çevrilmiş kitaplardır.

Pragmatizm Ve Eğitim İlişkisi

Öğrenilen bilgilerin günlük yaşamda fayda sağlayacak şekilde adapte edilme sürecine verilen isimdir. Bu yönünden dolayı pragmatizm ile ilişkilendirilir. Hatta pragmatizm nedir diye baktığımız zaman temelinde bilgilerin deney yaparak hayata geçirilmesi bulunur. Yani bir bilgi deneme ile hayata geçirilir.

Pragmatik eğitim ile kişiye problem çözme, sorunların üstünden gelme becerisi kazandırılır. Pragmatist destekçisi filozofların eğitim alanında çok fazla çalışması bulunur. Bu felsefecilere göre; çocukların aldığı eğitim onlara büyüdükleri zaman başlarına gelecek sorunları çözebilme becerisi kazandırır.

İdealizm İle Pragmatizm Arasındaki Fark

İdealizm ’de felsefî akımlardan birisidir. Bu felsefi akım düşünceleri temel alır. Gerçeğin sadece düşünceler sonucunda var olduğunu öne sürer. Bu felsefî akım gerçeğe deney yoluyla değil, düşünce yoluyla ulaşılabileceğini söyler. Bu yönünden dolayı idealizm pragmatizmden ayrılır.

İdealizm ve pragmatizm nedir diye baktığımız ve kıyas ettiğimiz zaman pragmatizmin gerçeğe deney yoluyla ulaşılabildiği görüşünü savunduğunu görebiliriz. Bunun doğruluk payı olması içinde hayatımızda faydasının olması gerektiğini savunur. İdealizm ve pragmatizm felsefî görüşleri bu özelliklerinden dolayı birbirlerinin zıttı olan görüşlerden oluşur.

Pragmatizmle İlgili Sözler

Bu felsefî akımın daha iyi bir şekilde anlaşılır olması için tarihteki önemli pragmatist felsefecilerin sözleri incelenebilir.

İşte o pragmatist felsefecilerin sözleri;

• “Pragmatizmin doğruya ilişkin en önemli testi şudur; Doğru bizlere en doğru yolu gösteren, yaşamın her alanına en iyi şekilde uygun olan ve hiçbir şeyi dışarıya atmadan deneyimin, gerekliliğin, bir araladığını mümkün hale getiren şeydir.” (William James)
• “Eğitim, felsefî görüşlerin denendiği ve somut hale getirdiği bir laboratuvardır.” (John Dewey)
• “Ahlak ve yasanın temeli, en çok sayıdaki insanın en büyük mutluluklarıdır.” (Jeremy Bentham)

Gördüğünüz gibi pragmatizm hakkında sözleri bunlar oluşturuyor.

Pragmatik Bakış Açısı Ne Demek?

Bu yaklaşıma göre doğruluğun tek ölçütü yarardır. Bir şeyin değeri ortaya çıkardığı yarara göredir.

Sık Sorulan Sorular

Sonuç

Bunun gibi çok daha fazla bilgiyi sorabilir.com üzerinden detaylı bir şekilde öğrenebilirsiniz. Ayrıca bu web sitesi üzerinden pek çok kategorideki en son gelişmeleri takip edebilirsiniz. Dikkat çekici genel kültür konuları bu sayfada yer alıyor. Pek çok konuda yazılan makaleleri site üzerinden hemen görüntüleyebilirsiniz.