Menisküs Nedir? Tanı ve Tedavisi Nasıl Yapılır?

Özellikle futbolcuların sıklıkla karşılaştığı ve spor yaşamlarının bitmesine neden olan menisküs ve ön çapraz bağ sakatlıkları sadece sporcuların değil, dizini herhangi bir şekilde zorlamış herkesin korkulu rüyası olmaya devam ediyor.

Ancak diz cerrahisindeki gelişmeler sayesinde artık günümüzde menisküs yırtığı kısa sürede tedavi edilebiliyor. Menisküsler diz ekleminde yer alan C şeklinde yapılardır. Diz eklemini oluşturan femur (uyluk) ve tibia(bacak) kemikleri arasında yer alırlar. Biri iç diğeri dış olmak üzere her dizde ikişer tane menisküs bulunur. Menisküs dizin stabilitesini sağlayan ve süspansiyon yaparak kıkırdak yaralanmasını engelleyen dizin önemli bir yapısıdır.

Menisküs nedenleri

Diz ekleminde iç ve dış menisküs olmak üzere iki adet menisküsün yer almakta. Kıkırdak yapısında olan menisküsün görevi yük absorsiyonu ve eklem uyumunu sağlamaktır. Menisküs yaralanmaları genç hasta grubunda travmatik nedenlerden dolayı sıkça görülmekteyken daha ileri yaşlarda menisküs kalitesindeki azalma nedeni travmatik olmadan da oluşabilmekte.

Muayenesi yapılan hastalarda menisküs ve beraberinde ek yaralanma varsa bunu tespit etmek amacıyla MRI tetkiki istenmekte. Menisküs yaralanmalarının tedavisi yırtığın yeri, yırtığın tipi, derecesi ve hastanın aktivite düzeyiyle ilişkilidir. Konservatif yöntemler içeresinde istirahat ve buz terapi bulunmakta.

Menisküs belirtileri nelerdir?

Menisküs yırtıklarında ve zedelenmelerinde ilk bulgu ağrıdır. Ağrı genellikle diz kırma hareketlerinde (merdiven inip çıkma, tuvalet kullanımı, namaz kılma) kendini belli ederken düz yolda yürümede bulgu vermeyebilir.

Yırtığın boyutlarına göre dizde kilitlenme, takılma, klick sesi gibi şikayetler olurken dizde şişlik te eşlik edebilir.
Menisküs yaralanması olan hastalar genellikle diz ekleminde ağrı, şişlik, kilitlenme şikayetiyle polikliniğe başvuruyorlar.

Muayenesi yapılan hastalarda menisküs ve beraberinde ek yaralanma şüphesi varsa bunu tespit etmek amacıyla MRI tetkiki isteniyor. Diz eklemini eklem içi ve dışı bağlar (ön arka çapraz bağ/ iç dış yan bağ), menisküsler ve kas dokuları destekler. Günlük ve spor aktivitelerinde önemli role sahip olan diz ekleminde yaralanmalar sıkça karşımıza çıkabiliyor. Kemik, bağ ve menisküs yaralanmaları tek başına olabileceği gibi birlikte de olabilir.

Menisküs Yaralanmaları Nasıl Olur?

Menisküs yırtıkları, spor gibi aktivitelerde darbe veya burkulmaya bağlı olarak travmatik, ileri yaşlarda zamanla aşınmaya bağlı olarak ya da doğuştan sahip olunan bazı sorunlar nedeniyle oluşur.

• Sporcularda topa vurabilmek ya da tutabilmek için dizi ani şekilde döndürmeye çalışmak ya da bükmek kıkırdakta yırtılmaya neden olabilir
• Dizlerde kireçlenme varsa, menisküs yırtılmaya yatkındır
• Diz çökmek, çömelmek veya ağır bir şeyi kaldırmak menisküs yırtıklarına neden olabilir.
• Menisküs yırtılmaları; ani durma, dönme, dizi zorla bükme veya döndürmeye neden olan aktivitelerde yaralanabilir.
• Menisküs yaralanmaları her yaşta görülebilmektedir. Genç insanlarda menisküs dokusu sağlam olduğundan ciddi travmalar sonucu yırtılırlar ancak yaşın ilerlemesiyle birlikte dizdeki dejeneratif değişiklikler menisküs yırtıklarına yol açabilir. Sandalyeden kalkarken basit bir bükülme bile menisküs yırtıklarına zemin hazırlayabilir.  65 yaş ve üstündeki kişilerin% 40’ından fazlasında gözlenir.

Menisküsün dayanıklılık sınırını aşan yüklenmeler sonucu yırtılması daha çok genç yaşlarda görülmektedir. Travmatik yırtıklar genellikle 10-40 yaş arası görülürken, dejeneratif yani zamanla yaşanan bozulmalar sonucu yaşanan menisküs yırtıkları daha çok 40 yaşından sonra görülmektedir.

Menisküs Nasıl Teşhis Edilir?

Menisküs yırtıklarının teşhisinde doktor muayenesi önemli yer tutmaktadır. Ortopedi ve Travmatoloji doktoru muayenesinde menisküsün oturduğu eklem hattı boyunca hassasiyet olup olmadığını kontrol eder. Genç hastalarda genellikle dizde burkulma veya dönme sonucu yaşanan ağrı ve kilitlenme hikayesi yaşanmaktadır.

Orta ve ileri yaşlarda ise menisküsün yıpranmasına bağlı yaşanan dejeneratif yırtıklar çömelme, eğilme gibi basit hareketlerden sonra kilitlenme, takılma hissi ile ortaya çıkabilmektedir. Doktor ağrı bölgesi, hareketle ilişkisi ve şiddetini muayene sırasında değerlendirir.

Doktorunuz muayene sırasında McMurray, Apley, Steinman gibi testleri uygulayacaktır. Dizi bükerek, düzelterek ve döndürerek menisküs varlığını, şiddetini değerlendirecektir.