Zona Hastalığı Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Zona hastalığının uygulanan kesin bir tedavisi yoktur. Ancak antiviral (virüs enfeksiyonuna karşı kullanılan) ilaçlar belirtileri hafifletir ve komplikasyonları önlemeye yardımcı olur.

Belirtiler kendini gösterdikten sonra mümkün olan en kısa sürede dermatoloji uzmanına başvurulmasınız. Zona tedavisinde erken müdahale ağrının kontrol altına alınması için oldukça önemlidir. Zona döküntüleri ortaya çıktıktan sonra en geç 3 gün içerisinde zona tedavisine başlanmalı, enfekte olan kişiler bulaştırıcılık dönemleri boyunca kendilerini izole etmelidir.

Zona tedavisi süresince şiddetli ağrı hissi için ağrı kesiciler ve krem losyonlar kullanılır. Zona tedavisi sonrasında özellikle 65 yaş üstü kişilerde postherpetik nevralji olarak adlandırılan 6-12 ay sürebilen bölgesel ağrı ve uyuşma görülebilir. Zona tedavisi sonrası süreci yönetmek için antidepresan ve nörolojik ilaçlar kullanılabilir.

Zona Hastalığı Nedir?

Zona, kabarcık görünümlü, ağrılı, deri döküntülerine neden olan, virüs kaynaklı bir enfeksiyon türüdür. Suçiçeği hastalığına neden olan Varisella Zoster virüsünden (VZV) kaynaklanır. Geçmişte suçiçeği geçirmeniz zona hastalığına yakalanmaya karşı önemli bir risk faktörüdür. Zona virüsü bir kez vücuda girdikten sonra inaktif şekilde kalabilir veya aktif hale gelip hastalığa neden olabilir.

Aktif hale gelmiş zona virüsü genellikle vücudun bir bölgesinde tutulum gösterir. Örneğin yüz, göğüs, sırt, karın, ve pelvis sık rastlanılan bölgelerdir. Deri döküntüleri ile birlikte bu bölgelerde şiddetli kaşıntı ve ağrılı kabarcıklar görülür.

Zona Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Zona hastalığı belirtileri şu şekilde listelenebilir:

• Ağrı
• Döküntülü bölgede yanma ve karıncalanma
• Kaşıntı ve batma hissi
• Bölgesel hassasiyet
• Vücudun etkilenen bölgesinde uyuşma
• Işığa karşı duyarlılık
• Yüksek ateş ve beraberinde gelişen baş ağrısı
• Tükenmişlik hissi

Zona hastalığı, sıralanan bu belirtilerin ortaya çıkmasından 2 ila 3 gün sonra, genellikle vücudun hassas olarak nitelendirilen bir bölgesinde, deri döküntüsü olarak kendini gösterir. İlk etapta döküntülü olan bu yaralarda oluşan kızarıklık daha sonrasında yerini kabuklu içi sıvı dolu kabarcıklara bırakır ve ağrılıdır. Döküntüler 10 ila 15 gün kadar sürebilir.

Zona Hastalığının Nedeni Nedir?

Geçmişte suçiçeği geçirmiş kişilerin zona hastalığına yakalanma riski daha yüksektir. Zona aynı zamanda suçiçeği virüsü olarak adlandırılan varisella virüsünün omurgaya yakın sinir hücrelerinde inaktif şekilde bulunmasıdır.

Virüsün vücudunuzda aktif hale gelmesi, zona hastalığının görülmesine neden olur. Aşağıda belirtilen durumlarda zona hastalığının ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir:

• 60 yaş ve üzeri kişiler
• Fiziksel ve duygusal stres yaşayan bireyler
• HIV ve AIDS tanısına sahip olmak
• Organ nakli
• Yakın zamanda gerçekleşmiş kemik iliği nakli
• Kanser kemoterapisi gibi immün (bağışıklık) sistemini baskılayan tedaviler

İnsanlar hayatları boyunca en az bir kez zona hastalığına yakalanır. Zayıflamış bir bağışıklık sistemine sahipseniz zona enfeksiyonu tekrarlayabilir ve zona tedavisi gerekebilir.

Zona Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Zona komplikasyonları şunları içerebilir:

• Postherpetik nevralji. Bazı insanlar için zona ağrısı, kabarcıklar yokolduktan çok sonra da devam eder. Bu durum postherpetik nevralji olarak adlandırılır ve hasarlı sinir liflerinin cildinizden beyninize yoğun ve abartılı ağrı sinyalleri göndermesi sebebiyle oluşur.
• Görme kaybı. Bir gözün içinde veya çevresinde gelişen zona (oftalmik zona), görme kaybına neden olabilecek ağrılı göz enfeksiyonlarını oluşturabilir.
• Nörolojik problemler. Hangi sinirlerin etkilendiğine bağlı olarak, zona beyin iltihabına (ensefalit), yüz felcine veya işitme, denge sorunlarına neden olabilir.
• Cilt enfeksiyonları. Zona kabarcıkları uygun şekilde tedavi edilmezse bakteriyel cilt enfeksiyonları gelişebilir.

Zona Hastalığı Önlenebilir Mi?

Zona aşısı zona oluşumunu önlemeye yardımcı olabilir. Zona aşısının en yaygın yan etkileri, enjeksiyon bölgesinde kızarıklık, ağrı, hassasiyet, şişlik ve kaşıntı ve baş ağrılarıdır.

Zona aşısı, zona olmayacağınızı garanti etmez. Ancak bu aşı muhtemelen hastalığın seyrini, şiddetini azaltacak ve postherpetik nevralji riskinizi azaltacaktır. Zona aşısı sadece bir önleme stratejisi olarak kullanılır. Halihazırda hastalığı olan insanları tedavi etmeye yönelik değildir.

Zona Tanısı Nasıl Konur?

Zona teşhisi genellikle vücudunuzun bir tarafındaki ağrı öyküsü ile birlikte döküntü ve kabarcıkların varlığı sonucunda teşhis edilir. Doktorunuz ayrıca laboratuvarda incelemek için doku veya kabarcık örneği alabilir.

Zona Tedavisi

Zona için bir tedavi yoktur, ancak reçeteli antiviral ilaçlar iyileşmeyi hızlandırabilir ve komplikasyon riskinizi azaltabilir. Bu ilaçlar şunları içerir:

• Asiklovir
• Famsiklovir
• Valasiklovir

Zona şiddetli ağrıya neden olabilir, bu nedenle doktorunuz ayrıca ağrıkesici ilaçlar da reçete edebilir.

Zona genellikle iki ila altı hafta sürer. Çoğu insan sadece bir kez zona hastalığına yakalanır, ancak iki veya daha fazla kez zona geçirmek de mümkündür.