Osteoporoz Nedir?

Osteoporoz, halk arasında kemik erimesi olarak bilinen ve kemik yoğunluğunun azalmasıyla karakterize bir hastalıktır. Bu durum, kemiklerin zayıflamasına ve kolay kırılabilir hale gelmesine yol açar. Genellikle yaşlanmanın doğal bir sonucu olarak görülse de, beslenme alışkanlıkları, genetik faktörler ve yaşam tarzı gibi pek çok etken hastalığın ortaya çıkmasında etkili olabilir. Osteoporoz, başlangıç aşamasında herhangi bir belirti vermediği için “sessiz hastalık” olarak da adlandırılır. Ancak zamanında teşhis edilip tedavi edilmediğinde, yaşam kalitesini ciddi şekilde etkileyen kırıklar ve hareket kısıtlılıkları gibi komplikasyonlara neden olabilir.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir?

Osteoporoz, kemik dokusunun yoğunluğunun azalması ve yapısının zayıflaması ile karakterize bir hastalıktır. Bu durum, kemiklerin daha kolay kırılmasına ve deformasyona neden olur. Genellikle yaşlanma süreci ile ilişkilendirilse de, genetik faktörler, beslenme alışkanlıkları ve yaşam tarzı gibi pek çok etken osteoporozun gelişiminde rol oynar. Kemik erimesi, erken aşamalarda belirgin bir belirti göstermeyebilir, bu da hastalığın fark edilmesini zorlaştırır. Ancak ilerleyen dönemlerde ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Belirtileri Nelerdir?

Osteoporozun belirtileri genellikle hastalık ilerlediğinde ortaya çıkar ve aşağıdaki şekillerde kendini gösterebilir:

• Sırt ve bel ağrıları: Omurgada kemiklerin zayıflaması veya çökmeye başlaması ağrılara neden olabilir.
• Boy kısalması: Kemik kaybı nedeniyle omurlar arasındaki mesafe azalabilir.
• Kamburlaşma (duruş bozukluğu): Omurga kemiklerinin zayıflaması sonucu eğik bir duruş oluşabilir.
• Kolay kırılmalar: Basit düşmeler ya da hafif darbelerde bile kırıklar meydana gelebilir.
• Hareket kısıtlılığı: Kemik yapısındaki zayıflık ve ağrı, fiziksel aktivitelerde zorluk yaratabilir.

Bu belirtiler, hastalığın seviyesine bağlı olarak hafif ya da şiddetli şekilde görülebilir.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedenleri Nelerdir?

Osteoporozun gelişmesinde birden fazla faktör etkili olabilir. En yaygın nedenler şunlardır:

Yaşlanma:

Kemik yoğunluğu, yaş ilerledikçe doğal olarak azalır. Özellikle 30 yaşından sonra kemik yapımının yavaşlaması, kemik kaybını hızlandırabilir.

Hormonal Değişiklikler:

• Kadınlarda menopoz: Östrojen hormonu kemiklerin güçlenmesinde önemli bir rol oynar. Menopoz sonrası östrojen seviyelerinin düşmesi, osteoporoz riskini artırır.
• Erkeklerde testosteron düşüklüğü: Testosteron seviyesi düştüğünde kemik kaybı artabilir.

Genetik Yatkınlık:

Ailede osteoporoz öyküsü olan bireylerin hastalığa yakalanma riski daha yüksektir.

Beslenme Eksiklikleri:

• Kalsiyum ve D vitamini yetersizliği
• Protein eksikliği

Yaşam Tarzı Faktörleri:

• Fiziksel aktivite eksikliği
• Sigara kullanımı
• Aşırı alkol tüketimi

Diğer Risk Faktörleri:

• Kronik hastalıklar (örneğin tiroit hastalıkları)
• Kortikosteroid gibi bazı ilaçların uzun süreli kullanımı
• Bağırsak hastalıkları nedeniyle besin emiliminin bozulması

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Tedavisi Nasıl Yapılır?

Osteoporoz tedavisinin amacı, kemik kaybını durdurmak, kemik yoğunluğunu artırmak ve kırık riskini azaltmaktır. Tedavi, genellikle birden fazla yöntemin bir arada kullanılmasıyla gerçekleştirilir. İlk olarak, kalsiyum ve D vitamini takviyesi önerilir. Kemik sağlığını korumak için egzersiz, özellikle ağırlık taşıma ve direnç antrenmanları yapılması teşvik edilir.

Bazı durumlarda, ilaç tedavisine başvurulur. Özellikle bifosfonatlar ve denosumab gibi ilaçlar, kemik kaybını önlemekte etkilidir. Hormonal değişiklikler nedeniyle osteoporoz geliştiren menopoz sonrası kadınlarda hormon tedavisi düşünülebilir. Tedavi planı mutlaka bir doktor tarafından belirlenmelidir.

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Teşhisi Nasıl Yapılır?

Osteoporozun teşhisi için en yaygın kullanılan yöntem, kemik yoğunluğunu ölçen DEXA (Çift Enerjili X-ışını Absorpsiyometrisi) taramasıdır. Bu tarama, özellikle omurga ve kalça kemiklerinin mineral yoğunluğunu değerlendirir ve osteoporoz riskini belirler.

Kan testleri de teşhis sürecinde önemlidir. Kalsiyum, D vitamini ve tiroid hormon seviyeleri değerlendirilerek kemik sağlığına dair ipuçları elde edilir. Bunun yanında, hastanın tıbbi geçmişi, ailesinde osteoporoz öyküsü olup olmadığı ve yaşam tarzı faktörleri de dikkate alınır.

Kemik Erimesi Kaç Yaşında Başlar?

Kemik erimesi genellikle 50 yaş ve üzerindeki bireylerde daha sık görülse de, bu süreç 30’lu yaşlardan itibaren kemik yoğunluğunun azalmaya başlamasıyla tetiklenebilir. Özellikle menopoz sonrası kadınlar ve yaşlı bireyler risk altındadır. Bununla birlikte, kötü beslenme alışkanlıkları, hareketsiz bir yaşam tarzı ve genetik faktörler nedeniyle daha erken yaşlarda da ortaya çıkabilir.